Od razu zaznaczę, że nie mam na myśli wyrobów kulinarnych. W zastosowaniu internetowym, ciasteczka są informacjami, które Twoja przeglądarka zostawia na Twoim komputerze aby ułatwić Ci przeglądanie sieci. Często robi to jednak bez Twojej zgody ani nawet wiedzy, stąd narastają zasłużone obawy o naruszenie prywatności. W tym wpisie, opiszę Tobie czym są ciasteczka, jak działają i jak możesz chronić swoją prywatność w sieci.

Czym są ciasteczka

W uproszczeniu, ciasteczka (ang. cookies), to małe pliki tekstowe zawierające pakiety informacji o Twojej historii przeglądania. Pomagają stronom internetowym rozpoznać Twój komputer, dzięki czemu np. niektóre treści ładują się szybciej gdy odwiedzasz ponownie jakąś witrynę. Mogą też przechowywać takie dane jak loginy i hasła, jeśli korzystasz z opcji “Zapamiętaj mnie” przy formularzach logowania.

Innym przykładem działania plików cookie jest koszyk w sklepie internetowym. Gdy dodasz coś do koszyka i opuścisz sklep a następnie wrócić za jakiś czas, dodane produkty dalej będą znajdować się w koszyku. Informacje te nie są przechowywane w bazie danych sklepu, lecz właśnie w plikach cookie na Twoim komputerze.

Poza tym, ciasteczka są lubiane i często używane przez marketerów, aby lepiej Cię rozpoznać. Zastanawiałeś się kiedyś jak to jest, że po tym gdy szukałeś szczegółowych informacji np. o wybranym telefonie komórkowym, to potem pojawiały Ci się wszędzie jego reklamy? Albo gdy wracasz na swój ulubiony portal aukcyjny i ten podpowiada Ci produkty podobne to tych przeglądanych ostatnio? To właśnie dzięki ciasteczkom.

Popularne typy ciasteczek

Generalnie mówiąc, ciasteczka są bezpieczne i nie zagrażają Twojemu bezpieczeństwu. Możemy je podzielić na kilka typów:

• Ciasteczka sesyjne. To ciasteczka tymczasowe, które są usuwane gdy tylko zakończysz swoją sesję na stronie (np. wylogujesz się) lub zamkniesz przeglądarkę.
• Ciasteczka trwałe. Są używane do przechowywania danych o logowaniu. Wiele sprzedawców używa ich również do celów tzw. remarketingu, czyli wyświetlania Ci reklam produktów, które wcześniej oglądałeś w ich sklepie. Pozostają na Twoim komputerze do czasu aż nie wygasną lub ich nie usuniesz.
• Ciasteczka bezpieczeństwa lub ciasteczka z flagą ‘httpOnly’. Strony internetowe z protokołem HTTPS używają tych ciasteczek jako dodatkowego zabezpieczenia przed hakerami.
• Ciasteczka firm zewnętrznych. Gdy strona internetowa korzysta z reklam lub usług firm zewnętrznych (np. do zbierania statystyk odwiedzin czy wyświetlenia promocji), zostawia właśnie tego typu ciasteczka określające historię Twojego przeglądania witryny. Na tej podstawie, można później dokładnie precyzować, które reklamy widzisz, gdzie i kiedy. Ciasteczek tych używają m.in. takie usługi jak Google Analitics, Google AdSense, Google reCAPTCHA, Facebook Pixel, Instagram, Twitter.
• Ciasteczka zombie. Są to bardzo problematyczne ciasteczka, które potrafią zapisywać się bez Twojej zgody ani wiedzy. Są trudne do usunięcia.

I to właśnie te dwa ostatnie typy ciasteczek budzą wiele wątpliwości, ponieważ zbierają Twoje dane bez wyrażania zgody czy nawet wiedzy. Zawierają duże ilości informacji o Twoich nawykach w sieci, co przeglądasz, gdzie i kiedy.

Jaki wpływ mają ciasteczka na Twoją prywatność?

Użycie ciasteczek przez właścicieli stron internetowych jest już prawnie uregulowane. W Unii Europejskiej należy przestrzegać Ogólnego Rozporządzenia o Ochronie Danych (General Data Protection Regulation), w skrócie GDPR.

Rozporządzenie to określa, że formy identyfikacji użytkownika a w tym ciasteczka podlegają ochronie jak pozostałe dane osobowe i mogą być przetwarzane jedynie za jego zgodą.

Są jednak wyjątki. Nie potrzebujesz zgody użytkownika na stosowania ciasteczek do celów niezbędnych dla funkcjonowania strony. Na przykład wspomniany wcześniej sklep internetowy zapamiętujący dodane do koszyka produkty. Bez tego, dokonanie zakupów byłoby niemożliwe. Musisz jednak dochować obowiązku poinformowania, że z takich ciasteczek korzystasz.

W ciasteczkach przechowywane są również Twoje ustawienia witryn. Mogą być pomocne przy codziennym użytkowaniu i pamiętać preferowaną wersję językową strony, ciemny lub jasny tryb wyświetlania, walutę itp. Bez tego częste odwiedzanie ulubionych stron byłoby męczące czy nawet frustrujące.

Koniec końców nie uciekniesz całkowicie przed ciasteczkami. Stosowną informację o ciasteczkach na pewno zauważyłeś też na moim blogu. Za pomocą ciasteczek, badam ilość odwiedzin na stronie. W które dni tygodnia ludzie częściej czytają treści, czy robią to rano czy wieczorem. Czy są jednorazowymi bywalcami, którzy trafili tu przez przypadek, czy to stali czytelnicy regularnie poszukujący nowych treści i porad.

Jak możesz przeglądać strony bezpiecznie?

Zanim przystąpisz do jakichkolwiek kroków, miej na uwadze cały powyższy wpis. Musisz być w pełni świadomy jak ciasteczka wpływają na Twoją prywatność i z jakich udogodnień jesteś w stanie zrezygnować. By zwiększyć swoją prywatność podczas przeglądania, możesz:

• Przeglądać strony w trybie prywatnym (Incognito)
• Przeglądać strony przez serwer proxy, czyli anonimowo za pomocą VPN
• Regularnie usuwać ciasteczka z przeglądarki, za pomocą stosownych opcji czyszczenia historii przeglądania
• Zmienić ustawienia prywatności przeglądarki i ograniczyć lub całkowicie zablokować używanie ciasteczek. Miej jednak na uwadze, że może to drastycznie wpłynąć na komfort użytkowania niektórych stron.

Zjadłeś to ciasteczko

Podsumowując, ciasteczka przeglądarki są kluczowe dla funkcjonowania wielu witryn internetowych. Nie wszystkich ciasteczek powinieneś się bać i nie wszystkie ciasteczka czyhają na Twoją prywatność.

Jeśli jednak masz przed nimi uzasadnione obawy, to bez wątpienia możesz bezpiecznie przeglądać strony na kilka sposobów.

Jeśli prowadzisz stronę, blog czy sklep internetowy w oparciu o platformę WordPress, to może zainteresować Cię mój kolejny wpis, w którym pokażę Ci kilka wtyczek do zbudowania i wyświetlania informacji o ciasteczkach. Stay tuned!

Masz pytania? Uwagi? Przemyślenia? Napisz mi w komentarzu o czym jeszcze chcesz przeczytać na blogu!